Sinds: 2003 goedgekeurd, symposium the grey matter 2003 ceremonieel
Welgeteld zestig jaar geleden, in september 1954, monsterde ik met 26 anderen aan voor de studie Biologie in Utrecht. En natuurlijk werd ik lid van de UBV. Dat was net zo vanzelfsprekend als dat ik Biologie ging studeren.
Ik was in 1936 geboren en ben opgegroeid in Burgers’ Dierenpark in Arnhem. Dat was, nu ruim honderd jaar geleden, opgericht door mijn grootvader Jan Burgers en werd later bestierd door mijn ouders, die het ook door de rampzalige periode van de slag om Arnhem in 1944 en de daarop volgende evacuatiemaanden sleurden. Ik ben dus tussen ‘beessies’ opgegroeid en mijn belangstelling voor het gedrag van dieren is daar ontwaakt. Het was dan ook een grandioze kans, dat ik mijn studie kon voltooien bij de latere Nobelprijswinnaar Niko Tinbergen in Oxford. Gestimuleerd door het lezen van “The Expression of the Emotions in Man and Animals” van Charles Darwin wilde ik onderzoek doen naar het uitdrukkingsgedrag van primaten. Dat kon niet in Utrecht, maar de toenmalige hoogleraar Vergelijkende Fysiologie, professor Sven Dijkgraaf, bemiddelde zodat ik in Oxford terecht kon.
Een tweede kans kreeg ik in 1966. De US Air Force had een groot instituut in Nieuw-Mexico, waar onderzoek werd gedaan ter voorbereiding op de latere bemande ruimtevaart. Daartoe bezaten ze een honderdtal chimpansees, die ze sociaal-adekwaat wilden houden. Bij het onderzoek hierover werd ik betrokken. De waardevolle ervaringen die ik toen opdeed hebben geleid tot de oprichting, in 1971, van de chimpanseekolonie in Burgers’ Zoo. Die zou wereldberoemd worden door het daar verrichte onderzoek, met name dat van Frans de Waal, mijn eerste promovendus en latere post-doc.
Het chimpansee-onderzoek is vele jaren voortgezet, ook nadat ik in 1980 werd benoemd tot hoogleraar aan de faculteit biologie. Ook was er onderzoek aan kolonies langstaartmakaken in de Uithof en aan wolven en zebra’s, met name in Arnhem. Daar hebben vele studenten aan deelgenomen en zijn een aantal promoties uit voortgekomen. Naast dit onderzoek naar sociale processen aan diersoorten in gevangenschap kwam ons socio-ecologisch veldonderzoek tot ontwikkeling. Dat vond plaats in Indonesië, in Kenia en in Venezuela. Heel wat studenten en een aantal promovendi hebben zich daar gestort op socio-ecologische vragen.
In 2001 werd deze fantastische periode voltooid met mijn emeritaat. Ik mocht in die periode ook gasthoogleraarschappen bekleden in Zurich en Parijs, en vele mooie functies vervullen zoals die van Secretaris-Generaal van de International Primatological Society. Ik zie op dit alles met grote voldoening terug en hoop ook in de jaren die me nog resten veel voor de Utrechtse biologen te kunnen betekenen.
